Од селото Гренсе Јакобселв, каде што норвешко-руската граница се среќава со Арктичкиот океан, можете директно да се види руската територија. И преку реката што ја означува граничната линија, руските војници можат да погледнат веднаш назад, пишува Гардијан.

И покрај тоа што температурите на водата овде ретко се искачуваат над 10 Целзиусови степени, норвешката страна во летните месеци е популарна дестинација за риболов, за гледање белуга китови, уживање на полноќното сонце и од почетокот на руската инвазија над Украина, ѕиркање кон Русија. „Сите сакаат да одат во една од најисточните воени точки на Норвешка и да погледнат кон Русија. Тоа е како да си во Лох Нес“, вели Триг Арне Ларсен, воен советник.

Селото повеќе нема постојани жители, но неговата мала камена црква, капелата на кралот Оскар Втори, изградена на ридот во 1869 година за да ја одбележи границата, сè уште е во употреба. Таму често можат да се видат неколку камперски комбиња, вклучително и оние со руски регистрации, паркирани на брегот на Баренцовото Море. На кратко возење по патот е Сторског, последниот преостанат шенгенски граничен премин кон Русија.

Но, тоа не значи дека Норвешка, членка на НАТО, не е на стража. Стражарска кула позната како ОП 247 е надгледувана од норвешката војска 24 часа на ден. Од врвот, во пријатна дневна област со теретана, кујна и голема колекција на ДВД и игри за војници кои не се на должност, можете да се погледне до Вардо, каде Норвешка одржува воени радари за надзор.

Сепак, тука е и тоа што двете земји, и покрај тоа што се на спротивните страни на руската војна во Украина, одржуваат непријатно раздвижување: тие го делат морето.

Границата продолжува десетина километри од устието на реката, што значи дека руските бродови не можат да влезат на страната на Норвешка и обратно. Покрај тоа, Баренцовото Море – и неговата вредна залиха треска – продолжува да се дели меѓу двете нации. Двете земји сè уште се состануваат за да ги договорат квотите за риболов – тие се состануваат оваа недела за да ги одредат нивоата за наредната година. И иако Русија беше суспендирана од Меѓународниот совет за истражување на морето по инвазијата, Бјарте Богстад, истражувач во Институтот за морски истражувања во Норвешка, продолжува да соработува со своите руски колеги, кои ги знае со децении.

Иако постои тензија по војната, вели тој, и двете земји гледаат корист од одржувањето на срдечни односи за океанските прашања, и покрај „слонот во собата“. На пример, тој забележува дека иако рибите се раѓаат на норвешкиот брег, тие живеат и во норвешката и во руската зона – и во интерес на двете земји е да ловат поголем број во норвешката зона, а не во руската зона, како и да се ограничи пристапот до други трети страни, како што се Британија, ЕУ и Исланд.

„Со оглед на тоа што норвешката влада ја иззема рибарската соработка од бојкот [против водење бизнис со Русија], институтот каде што работам веројатно е меѓу ретките што сè уште имаат некаква соработка со руските институции во западниот свет“, вели тој.

Воведени се некои нови ограничувања. Во блиското пристаниште Киркенес, едно од трите норвешки пристаништа во кои сè уште им е дозволен влез на руските рибарски чамци, бродовите со руски знамиња сè уште се редовно присуство. Сепак, слободата на рибарите да шетаат неодамна беше ограничена, а руските бродови повеќе не можат да ги користат норвешките пристаништа за поправка и одржување, што е голем удар за локалните бизниси.

Томас Нилсен, уредник на онлајн изданието за вести од Киркенес, Индепендент Барентс Обсервер, вели дека војната во Украина му наштетила на Киркенес и ги зголемува тензиите на Арктикот. „Има повеќе вежби, повеќе надзор и внимание на Норвешкото Море и Баренцовото Море“, вели тој.

Киркенес одамна е познат како „шпионски град“, но Нилсен вели дека вниманието посветено на потенцијалното руско следење ја зголеми јавната свест, што го отежнува Русија да спроведува такви операции и на копно и на море.

„Русија знае“, вели тој, „дека ако испратат воени трупи во оваа област, тоа ќе го активира членот 5 [од договорот на НАТО, кој предвидува дека нападот врз една членка се смета за напад врз сите]. Но, испраќањето луѓе со цивилна облека и мапирањето на норвешката инфраструктура како мостови, водоснабдување, пристаништа е многу важно за Русија и мислам дека тие го прават тоа“.

Во неговата гарнизонска канцеларија во Хојбуктмоен, командантот на граничната стража, Мајкл Розмара, вели дека и покрај навидум добрите односи на вода, работите драматично се промениле во последните две децении. По завршувањето на студената војна, вели тој, руските и норвешките граничари толку се зближиле што во 2007 година имале заедничка божиќна забава со своите семејства. Следната година, сепак, Русија ја нападна Грузија, а во 2014 година го анектира Крим, па затоа нема повеќе заеднички божиќни забави.

Норвешкиот конзулат во Мурманск сега е затворен, каде што некогаш имало околу 300.000 цивилни премини годишно во Сторског, сега има дел од тој број бидејќи истекуваат визите. Повеќето луѓе кои преминуваат од Русија во Норвешка или имаат шенген виза или се работници на рибарски брод што менуваат екипаж во норвешките пристаништа, вели Розмара.

„Планиравме многу години: како да ја одбраниме Норвешка ако Русија треба да биде агресор?“ додава тој.

До неодамна „таа мисла беше многу далеку“. Сега, иако Розмара вели дека е тажен поради распадот на односите, тој е подготвен да ја брани Норвешка. „Сега е навистина вистинското време да се залагате за она во што верувате, и вашите вредности, и вашата нација и НАТО и оние кои ги бодрат истите вредности како и ние“.